Veilig verbinden

Verbinden, of hechten is de kracht die het leven de moeite waard maakt.

Het is de kern van liefde en het is de kern van een goede, energie gevende relatie.

Verbinden is moeilijk. Het maakt je kwetsbaar.
Want wat als de verbinding verbroken wordt?

Door Joke Bruggenkamp

Vrijheid & verbondenheid in je relatie

Vaak komen mensen naar relatietherapie omdat ze beter willen communiceren. Maar beter gebruik maken van ‘ik-boodschappen’ (vanuit jezelf praten) of leren oogcontact te maken voor je iets zegt is niet het belangrijkste.

Vrijwel altijd is de onderliggende vraag: ik wil me meer verbonden met je voelen. En verbinden, of hechten is de kracht die het leven de moeite waard maakt. Het is de kern van liefde en het is de kern van een goede, energie gevende relatie.

Maar waarom is het dan zo moeilijk om je goed en veilig te verbinden?

Dat komt omdat verbinden heel nauw komt.

Teveel hechten, wat hoort bij een afhankelijke hechtingsstijl maakt dat de ander te veel ruimte krijgt en jij te weinig.

Te weinig hechten, wat hoort bij een een vermijdende hechtingsstijl, maakt dat de ander te weinig ruimte krijgt in je relatie.

“hoe meer je verbonden bent, hoe meer verdriet het doet als de verbinding verbroken wordt“

Daarnaast geldt dat hoe meer je verbonden bent, hoe meer verdriet het ook doet als de verbinding verbroken wordt. En als je bang bent voor verdriet, ontstaan allerlei patronen om te voorkomen dat je verdrietig wordt.

Je probeert verdriet te vermijden door maar geen relatie aan te gaan, door je niet echt open te stellen. Of door heel erg je best te doen om ervoor te zorgen dat de ander maar blijft, met als gevolg dat je jezelf kwijt kunt raken. Ongelukkig genoeg zijn beide het recept voor een ongezonde of onevenwichtige relatie. Een soort self-fulfilling prophecy dus.

Verlatingsangst

Als je vooral bang bent om de ander kwijt te raken noemen we dat verlatingsangst. Je bent bang dat je het zonder de ander niet redt. Bang dat je niet goed genoeg bent zonder de ander of bang dat je anders de rest van je leven alleen en verlaten achter blijft. De ander wordt te belangrijk in je relatie. En wat goed voor jou is, krijgt steeds minder ruimte.

Dat betekent niet dat de ander dat persé hoeft te verwachten of te veroorzaken. Vaak vinden partners het ook heel vervelend dat je je zo weg cijfert. En willen ze juist graag dat je je meer uitspreekt. Anders krijgen zij het gevoel dat zij overal verantwoordelijk voor zijn en dat zij alle beslissingen moeten nemen. En dat voelt ook heel vervelend. Als je dat dan weer op je zelf betrekt, is de cirkel rond: zie je wel, jij doet het niet goed, jij bent niet goed genoeg. Je trekt je terug en neemt nog minder ruimte in, de ander voelt nog meer druk, jij vindt jezelf nog minderwaardiger enzovoorts.

Uiteindelijk houdt dit patroon geen stand: de partner voelt zich verstikt, voelt veel te veel verantwoordelijkheid en jij bent jezelf helemaal kwijt.

In het boek Liefdesbang, van Hannah Cuppens staat een mooi overzicht van kenmerken van verlatingsangst:

Je bent bang om verlaten, afgewezen of in de steek gelaten te worden
Je zoekt voortdurend bevestiging, aandacht en houvast bij de ander en je voelt je afgewezen en ongelukkig als de ander je dat niet geeft
Je hebt de neiging tot claimen en vastklampen
Je hebt de neiging om te smeken, klagen en eisen
Je stelt je afhankelijk van de ander op en past jezelf te snel aan
Je hebt oneindig veel begrip voor de ander
Je hebt de neiging om te versmelten met de ander
Je hebt de neiging om over betrokken te zijn en de relatie te romantiseren
Je wilt de zekerheid dat de ander er voor je is
Je hebt weinig eigenwaarde en zelfvertrouwen
Je negatieve zelfbeeld uit zich bij voorkeur in dat je je zelf onderschat
Je vindt het moeilijk om je grenzen te stellen
Je richt je woede eerder op jezelf dan op de ander
Je bent je meer bewust van je verlangen dan van je angst
Je vraagt je snel af: mag ik er zijn?
Je bent bang om je eigen pijn te voelen
Je hebt moeite om voor jezelf te zorgen
Je vindt het moeilijk om echt alleen te zijn
Je hebt een sterke gehechtheid aan onbeantwoorde liefde
Je kunt de behoefte aan de ander ervaren als een ‘verslaving’
Je doet alles om de ander te ‘bereiken’ en verliest jezelf erin
Je zit vast in een herhalend patroon van afgewezen worden
Je kunt de (destructieve) afhankelijkheidsrelatie niet beëindigen

“Ben je bang om jezelf kwijt te raken of de ander?“

Bindingsangst

Als je vooral bang bent om jezelf, je vrijheid kwijt te raken dan noemen we dat bindingsangst. Je bent bang dat als je je openstelt voor de partner, dat deze dan voor je gaat bepalen. Ook hier bestaat dus het risico dat je jezelf kwijt kunt raken in de relatie. Daarom verbind je je maar niet, of alleen conditioneel. Je partner mag wel iets zeggen over bepaalde dingen: de vakantie, de kinderen of je kleding. Maar hij of zij mag niet komen aan je vrije tijd, je vrienden of je hobby. Je moet iets voor jezelf hebben als waarborg dat je zelf bepaalt.

Het nadeel van je niet (echt) verbinden is dat je alleen en eenzaam kunt voelen. Je kunt je niet ontspannen in een relatie en kunt je vaak ook moeilijk opladen. Je hebt een ontsnappingsmogelijkheid nodig. En dit is precies wat je in de weg kan zitten: je wilt wel verbinden, maar het lukt je niet: je angst overruled je. En daarmee wordt je niet bepaald door je partner, maar wel door je eigen angst. Ook daarmee kun je in een vicieuze cirkel zitten:

Hannah Cuppens geeft in haar boek Liefdesbang deze samenvatting van kenmerken van Bindingsangst:

Je gaat verbinding en commitment uit de weg
Je bent bang om je vrijheid te verliezen
Je stelt je gereserveerd op en wilt het liefst alles ‘open’ laten
Je ervaart de ander snel als ‘te veel’ of verstikkend
Je doet alles om de ander op gewenste afstand te houden opdat het geen serieuze relatie wordt
Het idee van samenwonen of trouwen benauwt je
Je hebt de neiging om te kritisch te zijn en ‘fouten’ te zoeken in de ander
Je blijft twijfelen over de ander en gaat de relatie rationaliseren
Je bent ambivalent en tegenstrijdig in je gedrag
In je communicatie ben je incongruent: wat je zegt en wat je uitstraalt past niet bij elkaar
Je hebt een sterke controledrang
Je vindt het moeilijk om intiem te zijn als er verwachtingen aan gekoppeld zijn
Je stelt grenzen met betrekking tot intimiteit die de ander als onredelijk ervaart
Je bent voortdurend bezig met wegrennen en jagen
Je besteedt veel tijd aan het najagen van afleiding en kortetermijn kicks: eten, roken, alcohol, werk, seks, altijd bezig zijn
Je hebt de neiging om direct en echt contact te vermijden
Je bent steeds op de vlucht voor jezelf
Je dissocieert gemakkelijk (je koppelt je dan los) van pijnlijke gevoelens
Je hebt weinig eigenwaarde
Je negatieve zelfbeeld uit zich bij voorkeur in zelfoverschatting
Je bent je meer bewust van je angst dan van je verlangen
Je miskent je behoefte aan nabijheid en samen zijn.
Je bent liever bij je vrienden dan bij een partner

Bindings- én verlatingsangst

Je kunt ook last hebben van beide angsten. Dat geeft een hele heftige dynamiek in een relatie. Enerzijds ga je voor 300% voor je relatie, je geeft je helemaal. Om vervolgens helemaal weg te willen vluchten. Je verdraagt dan beide niet: je verdraagt geen nabijheid, dan voel je je klem zitten en je verdraagt geen afstand want dan voel je je enorm eenzaam. Je krijgt dan een relatie van aantrekken en afstoten. Dit is zowel voor jezelf als je partner heel zwaar. Vaak zie je dit onderliggende patroon bij knipperlichtrelaties: het gaat een poosje heel erg goed en dat gaat het heel erg mis, dan volgt een scheiding en dan vinden partners elkaar weer en gaat het heel erg goed totdat het weer heel erg mis gaat enzovoorts. Het patroon ziet er als volgt uit:

“Knipperlichtrelaties komen vaak voor bij een combinatie van bindings- en verlatingsangst”

De oplossing: Angstregulatie

Om je te goed te kunnen verbinden is het belangrijk dat je je veilig voelt. Hiervoor is het nodig dat je je angst kunt hanteren / reguleren. Angst heeft als functie dat het komt als er gevaar dreigt en dat het weer weggaat als het gevaar geweken is.

Als dit systeem niet goed werkt en je ook bang wordt als er geen gevaar dreigt of als je angst niet zakt en je steeds alert blijft, is het goed om je angst opnieuw te leren reguleren.

Dat werkt zo:

Angst is besmettelijk. Dat werkt ook zo in het dierenrijk: als één zebra schrikt (bang wordt) omdat er gevaar dreigt van bijvoorbeeld een leeuw, dan schrikt de hele kudde. Ze gaan allemaal op de vlucht totdat het gevaar geweken is. Daarna grazen ze rustig verder.

Bij mensen werkt dat net zo. Als iemand anders bang of gespannen is zal de andere persoon daarop reageren door ook bang of gespannen te worden. Dat is een fysieke reactie, een reflex. Massahysterie werkt ook zo: angst kan als een lopend vuurtje rondgaan.

In een relatie werkt het vergelijkbaar. Als jij bang of gespannen bent, wordt je partner dat ook. Als je partner zijn angst goed kan handelen / reguleren dan is er niet zoveel aan de hand. De angst komt op en gaat weer.

Overlevingsstanden

Als je partner angst ook slecht kan hanteren dan krijg je 1+1=3. De angst wordt dan zo groot dat je beide in de overlevingsstand gaat: je raakt woedend, in paniek of op slot (fight, flight of freeze). Als jullie beide in een overlevingsstand terecht komen is de eerste en enige optie dat je je eerst weer veilig voelt. Op dat moment is de enige manier om weer rustig te worden, een time out te nemen en afstand te nemen. Zorg dat je beide (apart) rustig wordt en kijk dan pas naar wat er gebeurd is en bespreek dat. Je kunt namelijk niet uit je angst komen als je bij elkaar in de buurt bent: je lichaam zit ‘vast in de angst stand’.

Onveilige hechting

Als je bindings- of verlatingsangst hebt, dan heb je het op deze momenten erg zwaar. Het niet beschikbaar zijn van de ander (omdat hij of zij ook in de overlevingsstand zit) voelt als een afwijzing. De ander is niet beschikbaar voor je omdat hij of zij druk bezig is om de eigen gevoelens te reguleren. Doordat de ander niet beschikbaar is en je je niet kunt verbinden met de ander, ontstaat er nog een andere angst: de angst dat de relatie mis gaat.

Dan heb je dus niet alleen maar over iets ruzie, maar gaat de ruzie ineens over de relatie. Dat is ook een kenmerk van ruzies bij mensen die onveilig gehecht zijn (en bindings- of verlatingsangst hebben). Bij ruzies slaat de vlam snel in de pan. Je kunt geen ruzie of discussie hebben over iets maar het wordt altijd persoonlijk en het gaat al snel over de relatie.

Een veilige ander

Mensen hoeven niet persé weg te rennen als zebra’s. Zodra iemand komt en niet alleen zegt dat het veilig of ok is, maar dat ook uitstraalt dan word je weer rustig. Je kent vast mensen die een rots in de branding zijn: mensen die niet snel aangestoken worden door ‘angst-vuurtjes’. Politie, militairen, brandweer en ambulancepersoneel worden hier bijvoorbeeld op geselecteerd.

Als je bang bent heb je iemand nodig die niet teveel onder de indruk is van gevoel. Iemand die niet zo gevoelig is voor het ‘angst-vuurtje’.Het liefst iemand die veilig gehecht is en weet hoe hij of zij om moet gaan met zijn of haar gevoel. Iemand die niet in paniek raakt, woedend wordt of op slot schiet omdat jouw angst bij hem of haar ook de angst activeert.

Dan kan jouw angst weer rustig worden.

Om je veilig te leren voelen heb je een veilige ander nodig.

Dat vraagt dus wel wat van je partner. Soms is het makkelijker om te oefenen met mensen die iets verder van je af staan. Een goede vriend of vriendin die er voor je kan zijn. En soms is het goed om een professional te zoeken. Niet alleen iemand die weet hoe angst werkt, maar vooral iemand die zijn of haar eigen angst goed kan reguleren.

Want wat dit betreft zijn we net als de zebra’s: we zijn altijd op zoek naar veiligheid en verbondenheid!

Nog een Blog?

Vechten met chocola

Als je doet wat bij je past kom je in flow. Veel van onze coach cliënten doen dit niet. Ze vinden dat het leven anders zou moeten zijn dan het is. Maar zo werkt het niet.
Het gaat erom dat jij doet waar jij voor gemaakt bent.
En soms hoort chocola daarbij!

Een vraag of een afspraak maken?

Emailadres

secretariaat@flonker.nl

Bel ons

+31 620902613

Deze website is met zorg gemaakt en grondig gecheckt. Ondanks deze zorgvuldigheid kunnen er (type-)fouten voorkomen. Er kunnen dan ook geen rechten worden ontleend aan deze website.

Flonker